“Terugkeren? Ik heb het hier perfect naar mijn zin.” Nu zeven jaar geleden ruilde Luc Van Braekel België  in voor Austin, de hoofdstad van Lone Star State Texas. Van Braekel ontwikkelde er zijn eigen softwarebedrijf. Maar u kent hem waarschijnlijk beter van het succesvolle politieke blog lvb.net, dat voor de opkomst van Facebook toonaangevend was in Vlaanderen. Tot Van Braekel naar Amerika verhuisde, kon u op lvb.net terecht voor artikels en debatten over vrijheid van meningsuiting, liberalisme en Belgische politiek.

De geboren West-Vlaming is een onversneden Amerikaliefhebber. “In Texas bestaat er niet zoiets als een belasting op je inkomsten. En de weinige belastingen die er wel zijn worden gebruikt voor nuttige zaken als wegenonderhoud.” De keuze voor Texas is dan ook bewust. De overtuigde liberaal Van Braekel noemt zichzelf een atlanticus, een politieke soort die een voorstander blijft van een innige militaire en politieke band tussen de Europese Unie en de Verenigde Staten.

---

Eerst de actualiteit: hoe kijkt u aan tegen de aanpak van het coronavirus in de VS?

Luc Van Braekel: “In een uitgestrekt land als de VS, met 330 miljoen inwoners, moet je zoveel mogelijk decentralisatie toelaten. Je zit enerzijds met de tegenstelling tussen dichtbevolkte grootsteden als New York en zeer dunbevolkte gebieden als Wyoming. Anderzijds zit je met regio’s die cultureel sterk op conformisme en maatschappelijke cohesie gericht zijn, zoals het noordwesten, terwijl in het westen of in het Appalachengebergte de bevolking sterk vasthoudt aan individuele vrijheid en zelfredzaamheid.”

“De Amerikaanse schrijver en journalist Colin Woodard heeft in zijn boek “American Nations” elf regionale culturen in de VS benoemd. Ik zal ze hier niet allemaal opsommen, maar alleen al in een uitgestrekte staat als Texas vind je vier van die elf culturen terug: de “Deep South” met een historisch gewortelde “plantagecultuur” in Houston en omgeving, “El Norte” die aansluit bij het noorden van Mexico en die je in het zuiden van Texas rond Corpus Christi en langsheen de Rio Grande terugvindt, de ‘Midlands’ in het uiterste noorden, en tenslotte “Greater Appalachia”, een uitloper van de individualistische Appalachencultuur waar zowel de Texaanse hoofdstad Austin als de metropool van Dallas-Fort-Worth toe behoren. Het lijkt mij logisch dat je niet alleen inzake de bestrijding van het coronavirus, maar ook inzake andere controversiële onderwerpen zoals de wapenwetgeving of de sociale zekerheid, rekening houdt met de geografische diversiteit, en zoveel mogelijk bevoegdheden bij de staten laat, en binnen uitgestrekte staten ook veel bevoegdheden delegeert naar kleinere niveaus.  Ter illustratie: Mitt Romney heeft in 2006 als Republikeinse gouverneur van Massachusetts een hervorming van de sociale zekerheid van de staat doorgevoerd die later model stond voor de federale invoering van Obamacare. Welnu, Romneycare wordt door vriend en vijand geroemd als een succes, terwijl Obamacare omstreden blijft. Zo zie je dat wat in één staat werkt, niet noodzakelijk in de hele VS kan lukken.”
 
“Wat de lockdowns ter bestrijding van het coronavirus betreft, heeft de regering-Trump het initiatief overgelaten aan de staten. Sommige staten, zoals Texas, hebben het initiatief verder gedelegeerd naar de counties, die je zou kunnen vergelijken met de arrondissementen in België.  In de praktijk zie je dan dat de dichtbevolkte, grootstedelijke gebieden vrij strenge lockdown-maatregelen afkondigen vergelijkbaar met de Belgische, terwijl rurale gebieden het houden bij raadgevingen aan de bevolking. Wel opvallend: nog voor het afkondigen van de lockdown-maatregelen in Austin, zag je al een sterk verminderd bezoek aan bars en restaurants en verlaten straten. Mensen pasten hun gedrag zelf aan, zonder dat daar een bevel van de overheid voor nodig was. Veel werkgevers hadden al hun personeel van thuis uit laten werken nog voor dat van overheidswege verplicht werd.”

“Recent heeft Trump aangekondigd dat hij het intiatief voor het opheffen van de lockdowns federaal wil nemen. Dat kan paradoxaal lijken: de lockdowns werden sterk decentraal opgestart, en zouden nu federaal beëindigd worden. Een cynicus zou kunnen zeggen dat Trump het slechte nieuws door de gouverneurs liet aankondigen, maar hij het goede nieuws uit electorale overwegingen zelf wil uitbazuinen. Zo eenvoudig is het echter niet. Het einde van de lockdowns zal meteen ook bijkomende financiële steunmaatregelen voor de economie, voor de staten en voor de steden inhouden. En de federale overheid heeft nu eenmaal via de schatkist en via de centrale bank veel meer mogelijkheden om hiervoor geld vrij te maken, of zeg maar: bij te drukken. En daardoor kan de federale overheid ook allerlei eisen koppelen aan die steun. Maar zelf zou ik liever zien dat ook het beëindigen van de lockdowns sterk decentraal kan gebeuren, afhankelijk van de reële omstandigheden, het aantal besmettingen, de beschikbare ziekenhuisinfrastructuur enzovoorts.”

“Ik geloof nog steeds dat de term ‘journalist’ in de toekomst zal uitgehold worden”

Luc Van Braekel

“Een heel interessant fenomeen dat als reactie tegen de aankondiging door Trump over het federaal naar zich toetrekken van het einde van de lockdown, is het tot stand komen van samenwerkingsblokken tussen staten. Het gaat meestal om staten die bestuurd worden door Democraten, en die nu front willen vormen tegen Trump door bij elkaar aan te schurken. Aan de Westkust hebben Washington, Oregon en Californië samen het “Western States Pact” gevormd, in het noordoosten is de “Multi-State Council” gevormd met New York, Pennsylvania en Massachusetts als zwaarste kleppers, en in het Midwesten is het “Midwestern Partnership” tot stand gekomen. Het grote gebied daartussen, hoofdzakelijk Republikeins bestuurde staten, blijft vertrouwen op de federale overheid. Ik ben benieuwd hoe dit de komende maanden zal evolueren, en ik vraag me af of die samenwerkingsverbanden op termijn ook op andere vlakken dan de coronacrisis bevoegdheden zullen bundelen.”

LVB.net was een succesvol blog. Waarom blogt u eigenlijk niet meer?

Luc Van Braekel: “Toen ik begon te bloggen begin jaren 2000, deed ik dat omdat ik het opinielandschap van de klassieke media in Vlaanderen te eenzijdig centrumlinks vond. Ik heb er geen bezwaar tegen wanneer journalisten links denken, maar wel als ze hun publiek uitsluitend hun denkrichting willen opdringen.”

“In 2000 had je alleen maar klassieke media, die allemaal min of meer hetzelfde zeiden. Daar wou ik dus wat aan veranderen. Ik was aangenaam verrast dat mijn blog snel aanhangers kreeg. Al gauw werd bloggen als een vorm van journalistiek beschouwd. Maar bloggen, dat is intussen iets van vroeger geworden. Tegenwoordig is er een overvloed aan opinies, maar een schaarste aan objectief feitenmateriaal. Zelfs primaire bronnen vinden om jezelf een evenwichtige opinie te vormen is moeilijk geworden.”

“Ooit, op het hoogtepunt van de blog-hype, verkondigde ik wel eens de leuze ‘iedereen journalist!’. Ik voorspelde toen dat dankzij technologie iedereen nieuws zou kunnen publiceren, en dat het prestige van de traditionele journalisten daardoor veel pluimen zou laten. Ik maakte zelfs de vergelijking met klerken, die in de middeleeuwen een groot prestige genoten omdat ze als één van de weinigen konden schrijven, terwijl iedereen het woord klerk nu associeert met een saaie ambtenaar in stofjas die luistert naar de naam Jomme Dockx.” 

“Ik geloof nog steeds dat de term ‘journalist’ in de toekomst zal uitgehold worden, en dat men eerder woorden zal gebruiken die concrete functies aanduiden: redacteur, reporter, verslaggever.  Maar intussen heeft de slogan ‘iedereen journalist!’ voor mij een nieuwe betekenis gekregen: in een wereld waarin er een vloedgolf aan meninkjes en fake news op de burger afkomt, terwijl er een schaarste aan feiten, objectieve informatie en primaire bronnen heerst, zou iedere nieuwsconsument zich moeten gedragen zoals een journalist doet wanneer hij zich voorbereidt op het schrijven van een artikel. Daarmee bedoel ik: stel jezelf een aantal elementaire vragen over wat men in het nieuws leest, zoals wie, wat, waar, wanneer, waarom, hoe?  Klopt het allemaal wel? Bevat dit verhaal tegenstrijdigheden? Vind ik elders bevestiging van wat ik hier lees?  Dat zijn dingen die een beroepsjournalist doet, of zou moeten doen, maar die ook de kritische nieuwsconsument zou moeten doen wanneer hij op het internet een artikel leest.”

“Waarom blog ik dus niet meer? Wel, ik ben altijd graag een pionier: ik wil doen wat anderen nog niet doen, en als na een tijd iedereen het doet, dan ben ik alweer met iets anders bezig wat anderen nog niet doen. Het krioelt momenteel van de blogs en opiniesites (al dan niet onder het mom van nieuwsssites), dus ik zie niet in waarom ik nu nog op die boot zou springen. Ik was begonnen met bloggen vanuit een gebrek aan diversiteit in het medialandschap. Door alle sociale media en opiniewebsites, is die opiniediversiteit er nu wel. De aanvankelijke opzet van mijn blog heeft vandaag dus niet zoveel zin meer. Op internet verdrink je tegenwoordig in de meninkjes, dus broed ik  liever op iets innovatievers.”

U noemt uzelf een overtuigd atlanticus, een voorstander van een hecht bondgenootschap tussen de Verenigde Staten en de Europese Unie. Wat betekent atlantisme vandaag nog? Het Rusland van Vladimir Poetin voert via media als Russia Today en Sputniknews een subtiele en succesvolle propaganda-oorlog. Het Russische wereldbeeld, gebaseerd op christelijke waarden, volkssoevereiniteit en een multipolaire wereld is voor heel wat mensen in het Westen een verleidelijk alternatief voor een eerder uitgeleefd NAVO-bondgenootschap.

Luc Van Braekel: “Europa en de Verenigde Staten zijn nog altijd bondgenoten, en moeten dat ook blijven. Maar ik volg u wel wanneer u zegt dat de steun voor het Atlantische bondgenootschap, en de VS in het bijzonder, afneemt in Europa. Ik vind dat een spijtige evolutie. Dat heeft echter meer oorzaken dan u opnoemt.”

“Wat u een ‘multipolair wereldbeeld’ noemt, dat door Rusland zou voorgestaan worden, is voor mij eerder een mix van revisionisme en revanchisme.”

Luc Van Braekel

“Voor de val van het ijzeren gordijn koos de politieke linkerzijde in Europa vaak partij voor de Sovjetunie. Hun voorkeur voor een socialistisch of communistisch model leidde hen ertoe om zich tegen de strategische tegenstrevers van het communistische machtsblok te keren, en dat waren de VS en de NAVO. De rechterzijde in Europa verbond zichzelf dan weer met de Verenigde Staten. Ik merk dat de Europese rechterzijde vandaag steeds vaker sympathie heeft voor Rusland en Poetin. De voornaamste reden waarom ik dat geen goede evolutie vind, is dat de grote politieke modellen buiten Europa en de VS – zoals Rusland en China – nog altijd autoritair bestuurde staten zijn. In die zin kunnen die landen geen politieke bondgenoten, noch rolmodellen zijn van Europa.”

“Wat u een ‘multipolair wereldbeeld’ noemt, dat door Rusland zou voorgestaan worden, zou ik eerder duiden als een mix van revisionisme en revanchisme. Beide termen verwijzen naar het einde van de Koude Oorlog, die door het Westen werd gewonnen.  Na de Koude Oorlog stuurden Russische leiders als Gorbatsjov en later ook Jeltsin aan op verbeterde relaties met het Westen.  Op een zeker moment was er onder Jeltsin zelfs sprake van dat Rusland lid zou worden van de NAVO. Onder Poetin is er op een bepaald ogenblik een keerpunt gekomen, een herijking van de politiek ten opzichte van het Westen. We kunnen dat keerpunt situeren in 2007 op de Veiligheidsconferentie in Munchen. Daar hield Poetin een vrij schokkende toespraak waarin hij de dominantie positie van de VS in de wereld verwierp en het unipolaire wereldmodel uitdaagde. Dat was een duidelijk revisionistisch keerpunt. Dat revisionisme komt neer op een verwerping van de huidige wereldorde. Revanchisme slaat op de concrete pogingen van Rusland om zijn afgekalfde invloedssfeer te herstellen. De militaire interventies in Georgië, Oost-Oekraïne en de Krim, en in mindere mate in Syrië, zijn daar een voorbeeld van.”

Is het afbrokkelen van steun voor de NAVO ook niet te wijten aan het gegeven dat – terwijl de VS en enkele NAVO-landen het verzet tegen het Syrische regime steunden – islamisten tegelijkertijd zonder veel moeite aanslagen konden plegen in Europa?

Van Braekel: “Ook daar denk ik dat de perceptie meer meespeelt dan reële, valide argumenten. De vluchtelingen uit Syrië zijn zowel op de vlucht voor het regime van Bashar Al-Assad, als voor de Russische bombardementen die als doel hebben het Assad-regime in het zadel te houden, als voor Islamistische groeperingen. Het is dus een samenspel van omstandigeden.”

“Europese landen hebben de fout gemaakt om Syriëstrijders zonder problemen te laten vertrekken, zonder dat men er bij stilstond dat die mensen in Syrië zodanig opgeleid en geïndoctrineerd zouden worden door de islamisten, dat ze bij terugkeer een gevaar konden vormen voor onze eigen veiligheid. Maar wat doe je eraan? We leven in vrije landen. Als ingezetene mag je je land nu eenmaal verlaten, en mag je terugkeren. Ten tijde van de Spaanse burgeroorlog gingen Belgen ook in Spanje vechten, of dat nu mocht of niet…”

Met zijn strategische interventie in Syrië en zijn hulp aan het Syrische regime heeft Rusland wel bewerkstelligd wat democratische landen niet kunnen, namelijk islamistische groeperingen verslaan en Syrië stabiliseren.

Van Braekel: “Dat weet ik nog zo niet. Vergeet niet dat het regime van de Syrische president Bashar Al-Assad altijd een bondgenoot is geweest van Iran. Iran en Hezbollah vormen een reële bedreiging voor Israël, nog altijd een belangrijke bondgenoot van de VS. Al-Assad heeft het gevaar voor Israël nooit willen indijken. Daarom dat de VS het regime van Assad initieel wilden verzwakken door steun te verlenen aan soennitisch-islamitische groeperingen in Syrië.”

“Ik zie in Europa iets wat ik ‘latent visceraal anti-Amerikanisme’ noem, een meer op emoties dan op ratio gestoelde afkeer van Amerika, een anti-Amerikaanse obsessie”

Luc Van Braekel

Ziet u dat onder Donald Trump veranderen?

Van Braekel: “Trump is een fenomeen van voorbijgaande aard. De reden waarom een deel van de rechterzijde flirt met Rusland is voor mij ook eerder de nalatenschap van de vorige president, Barack Obama. Obama was erg links voor een Amerikaans president. Die kritiek begrijp ik;. Voor een flink deel van de Amerikaanse rechterzijde was hij echter ook te zwart. Een deel van de rechterzijde heeft  geprobeerd om zijn imago en positie te ondermijnen, door bijvoorbeeld de samenzweringstheorie te lanceren dat Obama niet in de VS geboren zou zijn, waardoor hij geen president mocht zijn.”

“Je zou kunnen stellen dat een deel van de rechterzijde in Europa zich van de VS heeft afgekeerd door zich te laten meeslepen door die anti-Obama gevoelens, terwijl de linkerzijde zich nu van de VS afkeert omwille van het nationalisme en de demagogie van Trump.”

“Maar meer in het algemeen zie ik in Europa iets wat ik ‘latent visceraal anti-Amerikanisme’ noem, een meer op emoties dan op ratio gestoelde afkeer van Amerika. Soms is het ook een middel om de eerder zwakke Europese identiteit te bevestigen, niet door eigen waarden voorop te stellen, maar door zich af te zetten tegen die bondgenoot die het meest op Europa gelijkt maar toch een tikkeltje anders is, en als te dominant wordt aangevoeld. Dat latente, emotionele anti-amerikanisme zoekt gewoon in de dagelijkse actualiteit naar concrete ankerpunten om zich te versterken. De Franse filosoof Jean-François Revel heeft dat proces uitvoerig beschreven in zijn boek “De Anti-Amerikaanse Obsessie”.

Heeft de NAVO nog een toekomst na Trump?

Van Braekel: “Eén van mijn kritieken op Donald Trump is dat hij altijd zijn bondgenoten uitkaffert, maar zacht is voor Vladimir Poetin. Dat uitkafferen van bondgenoten kwam een aantal keren pijnlijk naar boven tijdens NAVO-tops.”

“Trump heeft zeker een punt dat Europese landen meer moeten bijdragen tot de NAVO, maar hij gebruikt de verkeerde argumenten. In zijn retoriek stelt Trump het voor alsof de NAVO-lidstaten de VS moeten betalen voor bescherming. In werkelijkheid gaat het gewoon om het naleven van de afspraken om 2% van het BBP aan defensie te besteden. Daar zitten de lonen van de militairen in eigen land, het onderhoud van kazernes, en nog een heleboel andere uitgaven in, die in essentie terugvloeien naar de eigen economie.”

“Trump ziet de NAVO in financiële termen, maar vergeet de essentie. Bij de inhuldiging van het nieuwe  NAVO-hoofdkwartier in Evere in 2017 heeft Trump opvallend niet verwezen naar artikel 5 van de NAVO, wat er de bestaansreden van is: als één van de landen van het bondgenootschap wordt aangevallen, dan wordt dat beschouwd als een aanval op de NAVO als geheel.”

“Uiteraard heeft de NAVO nog een toekomst, zeker zo lang als Poetin en zijn opvolgers hun revisionistische en revanchistische koers blijven varen. Feit is dat de Baltische staten zich bedreigd voelen door Rusland, en dat er vele Russische troepen aan de grenzen met de Baltische staten gestationeerd zijn. Dat is een gegeven waar je niet naast kan kijken. Dat gegeven vind ik al voldoende om de NAVO te laten voortbestaan.”

“Heel wat mensen in Europa vinden net als ik dat de Europese verzorgingsstaat te ver gaat, vooral ook omdat de gevolgen van die verzorgingsstaat sterk voelbaar zijn in hun portefeuille. Dat valt eigenlijk nogal mee – gezondheidszorg is in de VS ook duur. Ik ben eerder tegen de verregaande verzorgingsstaat in Europa omdat ze de mentaliteit van mensen aantast”

Luc Van Braekel

Welke rol heeft de militaire macht van de VS in de toekomst nog buiten de NAVO?

Van Braekel: “Militaire macht wordt altijd breder politiek geduid dan ze is. Voor mij is de militaire macht van de Verenigde Staten een waarborg voor de veiligheid van Europa. Dat is het positieve eraan. De voormalige Amerikaanse president Teddy Roosevelt (1858-1919) zei altijd: ‘Speak softly, but carry a big stick’. Ik zou daaraan willen toevoegen: ‘And use it sparingly’. Met die militaire macht moet spaarzaam omgegaan worden.”

“De invasie van Irak door de VS, en de daaruit voortvloeiende oorlog in Irak, dat was achteraf gezien een strategische blunder. Je moet echter de context bekijken. Er speelde in 2003 heel veel mee: er was het verhaal van de massavernietingswapens, dat achteraf fout bleek te zijn, maar evenzeer de veiligheid van de staat Israël, en de machtsstrijd in de soennitische wereld tussen Saudi-Arabië en Irak.  Men had toen dus wel degelijk argumenten om het Saddam-regime ten val te brengen. De militaire invasie was een succes, de daaropvolgende poging om een stabiel democratisch regime tot stand te brengen in Irak was een mislukking. Die big stick is achteraf gezien te lichtzinnig gebruikt. En dát heeft ertoe bijgedragen dat sommigen de VS als een trigger-happy militaire macht beschouwen die de wereld destabiliseert in plaats van stabiliseert.”

“Zelf zie ik dat zo niet, maar ik vind het Irak-avontuur wel een argument om de militaire macht eerder in te zetten voor kortstondige strafexpedities dan voor langdurige oorlogen zoals in Afghanistan, of langdurige bezettingen zoals in Irak.  Het recente uitschakelen van Qasem Soleimani in Baghdad en de raid om Bin Laden uit te schakelen in Abbottabad zijn voorbeelden van geslaagde, kortstondige strafexpedities.”

Waarom voelt u zich aangetrokken tot de de Amerikaanse samenleving?

Van Braekel: “Wat mij aanspreekt is de mentaliteit van de bevolking; die is hier nog altijd veel zelfredzamer en optimistischer dan in Europa. Dat heeft te maken met het gebrek aan een verzorgingsstaat. Honderd jaar geleden was het in Europa net zo: een gebrek aan verzorgingsstaat zorgde voor veel meer vrij initiatief, vrije solidariteit en zelfredzaamheid.”

“Het grondige sociale vangnet dat de voorbije decennia in Europa is opgebouwd, heeft er echter voor gezorgd dat na enkele generaties de mentaliteit in Europa risicoschuw is geworden. Burgers in Europa verwachten dat alle risico’s in een mensenleven verzacht en opgevangen moeten worden door de overheid. Europeanen betalen daar ook massaal voor, wat ook de verwachting schept dat de overheid moet helpen. In de VS is de mensen hun eerste reflex om zelf te proberen helpen wanneer er iets gebeurt. Van zo’n houding gaat enorm veel energie uit. Ik hoop dat dat blijft.”

“Heel wat mensen in Europa vinden net als ik dat de Europese verzorgingsstaat te ver gaat, vooral ook omdat de gevolgen van die verzorgingsstaat sterk voelbaar zijn in hun portefeuille. Dat valt eigenlijk nogal mee, vind ik – gezondheidszorg is in de VS ook duur. Ik ben eerder tegen de verregaande verzorgingsstaat in Europa omdat ze de mentaliteit van mensen aantast.”

“Die invloed op het denken is iets wat zich heel geleidelijk, over meerdere generaties afspeelt. Het vangnet zorgt ervoor dat alle risico’s worden opgevangen, en mensen niet meer verplicht zijn om na te denken over hoeveel zoiets kost. Door solidariteit te verplichten krijg je de mentaliteit dat de staat alles moet oplossen. Dat is typisch Europees, solidariteit verplichten. En het ontmoedigt vrijwillige solidariteit. In Texas mogen gemeenten en steden zelf beslissen hoe verregaand hulp aan noodlijdenden of armen wordt geboden. Er is hier geen taks op je inkomsten, dus je betaalt niet veel belastingen. Wil je armen helpen, dan moet je uit eigen zak solidair zijn of zelf de handen uit de mouwen steken.”

“Wat ik nog bewonder aan de VS, is de grondwet. Dat document is een echte blauwdruk voor een samenleving, beter dan waar ook. Als je het historisch bekijkt, dan heeft de Amerikaanse grondwet er ook voor gezorgd dat men in Europa finaal absolute monarchieën kritisch is gaan beschouwen.”

“Vandaag nog is de grondwet een gegeven dat sterker in de geesten verankerd ligt dan in Europese landen. Kijk maar eens naar hoe men in de VS omgaat met vrijheid van meningsuiting: je bent hier beter beschermd om te zeggen wat je wil, en dat is een absolute vrijheid. In Europa wordt de vrijheid van meningsuiting op heel wat vlakken ingeperkt, denk maar aan de bestrijding van racisme en discriminatie.”

Zijn het in de VS niet vooral de Republikeinen die het belang van de grondwet als historisch en revolutionair document benadrukken?

Van Braekel: “Een belangrijke strekking bij de politiek conservatieven in de VS neemt de grondwet, en hoe die tot stand is gekomen in de context van de  18e eeuw, nog altijd als basis voor het politieke handelen. Die strekking vormt momenteel een meerderheid in het Hooggerechtshof, en bepaalt dus ook de richting dat het recht in de VS uitgaat. Maar ook de Amerikaanse progressieve zijde gebruikt de ruimte die de grondwet schept om maatschappelijke druk en boycotacties op te zetten tegen social injustice. Dat vind ik nog altijd een betere manier om met elkaar om te gaan dan dingen met behulp van wetten verbieden.”

“Op hun eentje zouden de vrijemarktrepublikeinen het niet kunnen opnemen tegen die social justice-groep, en daarom is er binnen de Republikeinse partij eigenlijk een bondgenootschap tussen vrijemarktaanhangers en religieuzen”

Luc Van Braekel

Wat is uw grootste kritiek op de Verenigde Staten van Amerika?

Van Braekel: “Ik ben pro-Republikeins, maar hou niet van het religieuze fundamentalisme bij een deel van de Republikeinen. Ik ben Republikeins omdat ik van zelfredzaamheid hou, om sociaal-economische redenen dus. De Democraten willen het sociaal model in de VS meer naar het Europees model richten, en daar ben ik geen voorstander van.”

“Als je het los van de partijen bekijkt, dan heb je in de VS momenteel drie grote denkrichtingen. Je hebt een stroming die tegen overheidsinmenging in de economie is; de vrijemarktdenkers. Een tweede groepering is de religieus-fundamentalistische; en die krijgt zichtbaarheid in de strijd tegen euthanasie en abortus. Met succes, want euthanasie is gewoonweg geen issue in de Verenigde Staten.”

“De derde politieke factor is de social justice-beweging, die momenteel aan een opmars bezig is, en die elementen van het Europese socialisme hanteert, gecombineerd met “identity politics” gericht op een eindeloze reeks minderheidsgroepen. Op hun eentje zouden de vrijemarktrepublikeinen het niet kunnen opnemen tegen die “social justice” groep, en daarom is er binnen de Republikeinse partij eigenlijk een soort bondgenootschap tussen vrijemarktaanhangers en religieuzen. Dat is ook wat ik verkies, want ik beschouw collectivisme als een grotere bedreiging dan religie.”

“Zowel bij Democraten als bij de Republikeinen zijn de extreme vleugels alleen maar toegenomen. Vroeger konden de Republikeinen de religieuze fundamentalisten aan hun partij binden, en er toch voor zorgen dat de fundamentalistische invloed op het beleid beperkt bleef. Hetzelfde bij de Democraten met de social justice warriors en de socialisten: de invloed bleef beperkt.”

Ontleent u uw liberalisme aan Ayn Rand, de Amerikaanse filosofe die een objectivistische visie op het liberalisme heeft geschapen in haar romans The Fountainhead en Atlas Shrugged?

Van Braekel: “Atlas Shrugged is utopisch in zijn aanklacht tegen collectivisme, maar predikt wel een economisch separatisme, en dat is geen oplossing. Ik vind niet dat Ayn Rand in dat boek een bruikbare blauwdruk voor een samenleving voorstelt. Ze klaagt er wel goed aan wat er fout is met het collectivisme. Net als ik hangt Ayn Rand het minarchisme aan: ze verwerpt de overheid niet volledig, maar ziet nog een rol weggelegd voor een slanke, minimale overheid bij het waarborgen van interne en externe veiligheid, en een rechtssysteem dat over de correcte uitvoering van contracten waakt.”

“The Fountainhead vind ik een interessanter boek. Het illustreert hoe creatieve individuen kunnen overleven in een hen vijandige samenleving. Het gaat meer over mentale vrijheid dan over maatschappelijke vrijheid. Maar ook dat boek geeft geen pasklare oplossing voor een samenleving. Als het gaat over een concrete maatschappelijke en politieke invulling van liberalisme, dan vind ik de ideeën van Friedrich von Hayek en van Milton Friedman interessanter en bruikbaarder dan die van Ayn Rand.”

Dit interview verscheen in 't Pallieterke van 29 april 2020: https://pallieterke.net/2020/04/interview-met-luc-van-braekel-blogger-lvb-net/